5. วิวัฒนาการของการบริหารงานบุคคล – ระบบการบริหารงานบุคคล
การบริหารงานบุคคลในประเทศไทยนั้น แม้ว่าจะได้มีมานานแล้วก็ตาม แต่การศึกษาอบรมตามแนววิธีการแผนใหม่ เพิ่งเริ่มกันอย่างจริงจังเมื่อประมาณ 20 ปีที่แล้วมานี้ กล่าวคือ เมื่อได้มีการจัดตั้งคณะรัฐประศาสนศาสตร์ (Institute of Public Administration) ขึ้น ในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โดยสัญญาความร่วมมือกับมหาวิทยาลัยอินเดียนา (Indiana University) เมื่อปี พ.ศ. 2498 ทั้งนี้ ด้วยความร่วมมือช่วยเหลือระหว่างรัฐบาลไทยกับรัฐบาลสหรัฐอเมริกา อย่างไรก็ดี ถ้าหากจะกล่าวถึงการศึกษาอบรมวิชาเกี่ยวกับการบริหารงานบุคคลแล้ว ก็ต้องนับว่ามีมานานตั้งแต่สมัยที่ได้จัดตั้ง “สำนักสำหรับฝึกหัดวิชาข้าราชการฝ่ายพลเรือน” เมื่อ พ.ศ. 2442 และต่อมาในปี พ.ศ. 2445 ได้เปลี่ยนชื่อเป็น โรงเรียนมหาดเล็ก จากนั้นมาก็ได้เจริญก้าวหน้าโดยลำดับ สำหรับการศึกษาอบรมในสาขาวิชาดังกล่าวนี้ ในสหรัฐอเมริกาและยุโรปเพิ่งตื่นตัวศึกษาค้นคว้า เมื่อศตวรรษที่แล้วมานี้นี่เอง การศึกษาค้นคว้าวิชาการบริหารและการบริหารงานบุคคล ได้นำเอาวิธีการที่พัฒนาจากการศึกษาวิชาบริหารธุรกิจ (Business Administration) และเทคโนโลยีในทางอุตสาหกรรมมาประยุกต์ใช้อยู่มาก ทั้งนี้ เหตุว่าในยุโรปและสหรัฐอเมริกานั้น ความเจริญก้าวหน้าทางธุรกิจ ได้รับความสนใจนิยมยกย่องและมีการศึกษาค้นคว้ากันอย่างกว้างขวาง หลักการและกฎเกณฑ์ต่าง ๆ บางประการได้รับการนำมาใช้ในการบริหารราชการด้วย เหตุนี้กฏเกณฑ์และวิธีการบางอย่างจึงใช้แทนกันได้ ส่วนการศึกษาค้นคว้า เพื่อแสวงหากฎเกณฑ์ และหลักการที่นำมาใช้ในทางบริหารงานบุคคลโดยตรงนั้น มีการเคลื่อนไหวที่นับว่าจริงจังเมื่อประมาณ 90 ปีที่แล้วมา