ปัญหาเกี่ยวกับการเลื่อน

การเลื่อนต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นการเลื่อนเงินเดือน การเลื่อนอันดับ การเลื่อนชั้น หรือการเลื่อนตำแหน่งก็ตาม ส่วนมากเป็นสิ่งที่ผู้ได้รับการเลื่อนจะพึงพอใจ  และในขณะเดียวกันก็อาจก่อให้เกิดปัญหาแก่ผู้ที่มิได้รับการเลื่อน  อันรวมถึงการไม่ประสงค์ที่จะได้รับเลื่อน แต่ถูกเลื่อนตำแหน่งด้วย  ซึ่งอาจสรุปปัญหาต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องได้ดังนี้ คือ

1.  ปัญหาจากผู้ที่มิได้รับการเลื่อน การเลื่อนในกรณีที่มีผู้มีคุณสมบัติครบถ้วนและอยู่ในข่ายที่จะได้รับการเลื่อน  ถ้าได้รับการเลื่อนทั้งหมดปัญหาจะไม่เกิดขึ้น  แต่โดยปกติแล้วมักมีผู้ที่อยู่ในข่ายที่จะได้รับการเลื่อนจำนวนมาก  แต่มีโอกาสได้เลื่อนจริง ๆน้อย  จึงทำให้เกิดปัญหาสำหรับผู้ที่มิได้รับการเลื่อนและผู้ที่มิได้รับการเลื่อนเหล่านี้มักจะหยิบยกหรือสร้างปัญหาต่าง ๆ ขึ้นมากล่าวอ้างเสมอ  ถ้าจำนวนผู้ที่มิได้รับการเลื่อนมีจำนวนมากก็อาจรวมตัวกันเป็นกลุ่มวิพากย์วิจารณ์การเลื่อนเหล่านั้นไปในทางที่ไม่เป็นมงคล  อันเป็นผลเสียต่อการปกครองบังคับบัญชา  ก่อให้เกิดความร้าวฉาน  มีทัศนคติและท่าทีในการปฏิบัติงานที่ไม่ดีต่อองค์การ  ซึ่งจะเป็นผลเสียต่อการบริหารงานขององค์การในที่สุด

2.  ปัญหาจากผู้ไม่ประสงค์จะรับการเลื่อน ในการเลื่อนนั้น  มิใช่เป็นสิ่งที่แน่นอนเสมอไปว่า ผู้ที่ได้รับการเลื่อนจะมีความยินดีกับตำแหน่งหน้าที่ที่เลื่อนขึ้นไป  อาจมีบางกรณีที่ผู้ได้รับการเลื่อนไม่ประสงค์จะเลื่อนก็ได้ เช่น ในกรณีที่ได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งสูงขึ้น  แต่ต้องโยกย้ายไปปฏิบัติงานในท้องถิ่นอื่น  ซึ่งทำให้ผู้นั้นต้องละทิ้งถิ่นภูมิลำเนาไป  บางกรณีอาจทำให้สามีหรือภรรยาที่มีอาชีพอยู่ ณ ที่เดิมต้องแยกจากกันอยู่  เหตุว่าไม่สามารถโยกย้ายติดตามไปได้  ทำให้เกิดปัญหาทางครอบครัวขึ้น  หรือในบางกรณีตำแหน่งเดิมเป็นตำแหน่งที่มีอำนาจหน้าที่มาก  เมื่อย้ายไปดำรงตำแหน่งที่ทำให้อำนาจในการบังคับบัญชาและการตัดสินใจน้อยลง  อาจทำให้ผู้ที่ได้รับการแต่งตั้งไม่พึงพอใจ เช่น ตำแหน่งอธิบดีกับตำแหน่งรองปลัดกระทรวง เป็นต้น

3.  ปัญหาจากการเลื่อนที่ไม่ยุติธรรม ปัญหาในเรื่องนี้มักได้ยินได้ฟังอยู่เสมอทั้งที่การเลื่อนไม่มีความยุติธรรมจริง ๆ และ/หรือเกิดจากการปล่อยข่าวที่ไม่เป็นมงคลเกี่ยวกับการเลื่อนขั้น การเลื่อนที่ไม่ยุติธรรมย่อมก่อให้เกิดการเสียกำลังขวัญในการปฏิบัติงานแก่ผู้ที่เกี่ยวข้องเป็นอย่างมาก  โดยเฉพาะการเลื่อนเงินเดือน  ซึ่งจะเป็นข่าวเสมอเกือบทุกองค์การ  ในระยะเวลาที่มีการพิจารณาความดีความชอบเป็นประจำปี

4.  ปัญหาที่เกิดจากการขาดมาตรการวัดผลการปฏิบัติงาน อาจกล่าวได้ว่าในประเทศไทย  โดยเฉพาะในวงการรัฐบาลยังขาดเครื่องมือที่ทรงประสิทธิภาพในการวัดผลการปฏิบัติงาน เท่าที่มีอยู่  เช่น จรรยาบรรณในทางปฏิบัติก็ไม่ได้ผลเท่าที่ควร  การขาดมาตรฐานในการวัดผลการปฏิบัติงานที่ดี  นำไปสู่ปัญหาความไม่ยุติธรรมเกิดขึ้น

ปัญหาในข้อนี้มีความลำบากอยู่ไม่น้อย  ทั้ง ๆ ที่ได้มีนักวิชาการหลายท่านได้พยายามสร้างเครื่องมือในการวัดผลการปฏิบัติงาน  เพื่อนำมาใช้ประกอบการพิจารณาความดีความชอบประจำปี  แต่ก็ไม่สู้จะได้ผลนัก  เพราะเหตุว่างานบางประเภทไม่สามารถวัดเป็นหน่วยได้  งานบางประเภทเป็นงานต่อเนื่องยากที่จะหาขอบเขตของการปฏิบัติงานเพื่อนำมาพิจารณาเปรียบเทียบได้  ดังนั้นปัญหาในเรื่องนี้จึงยังคงมีอยู่และอาจมีอยู่ต่อไปอีกนาน

5.  ปัญหาที่เกิดจากปัจจัยอื่น ๆ ในทางปฏิบัติจริง  อาจเกิดปัญหาอื่น ๆ นอกจากที่กล่าวมาแล้วอีกเป็นอันมาก เช่น ปัญหาจากขนบธรรมเนียมประเพณี เป็นต้น ข้อความจริงในเรื่องนี้ย่อมเป็นที่ประจักษ์อยู่ทั่วไปในการพิจารณาความดีความชอบประจำปี  หากผู้บังคับบัญชาคนใดไม่เสนอให้ผู้ใต้บังคับบัญชาได้รับการเลื่อนเงินเดือนประจำปี โดยที่ผู้นั้นไม่มีความผิดแล้ว  มักจะถูกวิจารณ์ว่าเป็นนายที่ไม่เลี้ยงลูกน้อง  ไม่เห็นใจผู้ใต้บังคับบัญชาที่มีรายได้น้อย เป็นคนขาดเมตตาจิต  ในบางกรณีอาจถึงกล่าวว่าเป็นคนคบไม่ได้  เมื่อกรณีเป็นเช่นนี้จึงทำให้เกิดการเลื่อนเงินเดือนด้วยความเห็นใจ  เข้าทำนอง “ความชอบไม่มี ความดีไม่ปรากฎ เอาไปหนึ่งขั้น” กรณีเช่นนี้เป็นการเพาะนิสัยเกียจคร้านให้แก่ผู้ปฏิบัติงาน  และก่อให้เกิดการเสียกำลังขวัญในระหว่างผู้ปฏิบัติงาน  ทั้งผู้ที่ปฏิบัติงานดีเด่นได้ขึ้นเงินเดือน 2 ขั้น  ผู้ปฏิบัติงานได้ผลดีปานกลางได้เงินเดือนขั้นเดียวและผู้ปฏิบัติงานไม่คุ้มค่าเงินของทางราชการบางคนก็ได้เงินเดือน 1 ขั้น