หลักในการกำหนดค่าจ้างและเงินเดือน
ค่าจ้างและเงินเดือนหรือเงินตอบแทนนี้ มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการจูงใจในการปฏิบัติงานของคนงาน ดังนั้น องค์การบริหารต่าง ๆ โดยเฉพาะเจ้าหน้าที่ฝ่ายบริหารงานบุคคลจึงควรจะได้ทำความเข้าใจ ศึกษาและค้นคว้าเกี่ยวกับหลักเกณฑ์ตลอดจนวิธีการต่าง ๆ ที่เป็นปัจจัยสำคัญต่อการกำหนดอัตราค่าจ้างและเงินเดือน ทั้งนี้เพื่อสามารถให้การใช้เงินตอบแทนขององค์การดำเนินไปด้วยดี มีประสิทธิภาพ และบรรลุวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้อย่างราบรื่น โดยทั่วไปการกำหนดอัตราค่าจ้างและเงินเดือนมีปัจจัยที่สำคัญควรแก่การพิจารณาอย่างน้อย 7 ประการ คือ
1. ระดับอัตราค่าจ้าง (Pay level) หมายถึง ระดับอัตราค่าจ้างในระยะเวลาใดเวลาหนึ่ง ซึ่งอาจมีอัตราอยู่ในระดับสูง ระดับปานลางหรือระดับต่ำก็ได้ เพราะระดับอัตราค่าจ้างอาจถูกกำหนดโดยการแข่งขันในตลาดแรงงาน นโยบายขององค์การหรือฐานะทางการเงินขององค์การก็ได้
2. โครงสร้างของค่าจ้าง(Pay structure) หมายถึง ส่วนประกอบของอัตราค่าจ้างหรือเงินเดือนและลักษณะของงาน ซึ่งจะแบ่งออกเป็นชั้น (grade) และส่วนมากมักจะมีจำนวนเท่ากับระดับ (level) ของตำแหน่งในองค์การ ความแตกต่างของค่าจ้าง อาจหาได้จากการประเมินผลการปฏิบัติงาน
3. การประเมินผลการปฏิบัติงาน (Performance evaluation) หมายถึง ผลการปฏิบัติงานของพนักงานเจ้าหน้าที่ ที่ได้รับมอบหมายให้ปฏิบัติงานใดงานหนึ่ง ในช่วงระยะเวลาหนึ่ง ซึ่งสามารถนำมาประกอบการกำหนดอัตราค่าจ้างในการปฏิบัติงานให้ถูกต้องได้
4. กำหนดการจ่ายเงิน (Pay by time or output) หมายถึง การกำหนดวิธีการจ่ายค่าจ้างตอบแทนสำหรับงานแต่ละชิ้นหรือแต่ละประเภท เช่น การกำหนดการจ่ายค่าจ้างเป็นรายชั่วโมง รายวัน รายสัปดาห์ หรือจ่ายตามจำนวนชิ้นของผลิตภัณฑ์ที่ผลิตได้ เช่น จำนวนผลิตผลที่ผลิตได้เป็นชิ้นหรือโหล เป็นต้น
5. ปัญหาพิเศษบางประการ (Special problems) หมายถึง การกำหนดหลักเกณฑ์การจ่ายเงินค่าจ้างตอบแทนในลักษณะที่แตกต่างไปจากการกำหนดเป็นรายชั่วโมง รายชิ้น หรือรายเดือนดังกล่าวมาแล้ว หากแต่งานนั้นมีลักษณะพิเศษแตกต่างไปจากตารางอัตราเงินเดือนค่าจ้างปกติที่กำหนดไว้ เช่น การจ่ายเงินค่าตอบแทนให้แก่ผู้เชี่ยวชาญ พนักงานขายหรือบุคคลระดับบริหารเป็นต้น ดังนั้น ลักษณะการจ่ายค่าจ้างตอบแทนจึงมีลักษณะเป็นพิเศษ เช่น พนักงานขายอาจมีทั้งเงินเดือน ค่าป่วยการ หรือ ส่วนลดพิเศษตอบแทนอย่างอื่น ฯลฯ เป็นต้น
6. ผลประโยชน์เกื้อกูล(Fringe benefit) หมายถึง ผลประโยชน์ตอบแทนที่พนักงานเจ้าหน้าที่ขององค์การได้รับเป็นพิเศษ นอกเหนือจากเงินเดือน หรือค่าจ้างที่ได้รับอยู่เป็นปกติ ผลประโยชน์เกื้อกูลเหล่านี้อาจได้แก่บำเหน็จ บำนาญ เงินปันผลกำไร การประกันชีวิต ค่ารักษาพยาบาล ฯลฯ เป็นต้น
7. การควบคุมการจ่ายค่าจ้างและเงินเดือน (Control of wage and salaries) หมายถึง วิธีการที่ใช้ในการควบคุม การใช้จ่ายค่าจ้างและเงินเดือนขององค์การใดองค์การหนึ่ง ซึ่งอาจมีวิธีการที่แตกต่างกันออกไป แต่โดยทั่วไปแล้วได้แก่ การใช้วิธีการงบประมาณอัตราค่าจ้างแรงงานและการกำหนดประเภทของงาน ฯลฯ เป็นต้น