แนวคิดเกี่ยวกับการกำหนดอัตราค่าจ้างและเงินเดือน
การกำหนดอัตราค่าจ้างและเงินเดือนนั้นย่อมเปลี่ยนแปลงและผันแปรไปได้ตามความต้องการและการสนองตอบของตลาดแรงงาน กับปัจจัยอื่น ๆ ที่มีผลกระทบต่อการกำหนดอัตราค่าจ้างและเงินเดือน เช่น ค่าครองชีพ ความสามารถในการจ่ายขององค์การ ผลิตผลและภาวะเศรษฐกิจ ฯลฯ เป็นต้น ดังนั้นจึงอาจกล่าวได้ว่าไม่มีอัตราค่าจ้างใดที่กำหนดแล้วอยู่ได้ตายตัว ไม่มีการเปลี่ยนแปลงเลย เพื่อให้เกิดความเข้าใจในแนวคิดเกี่ยวกับการกำหนดอัตราค่าจ้างและเงินเดือน เห็นควรกล่าวถึงวัตถุประสงค์ในการกำหนดค่าตอบแทนแรงงานสักเล็กน้อย ดังนี้ คือ
1. เพื่อสรรหาบุคคลเข้าปฏิบัติงานในองค์การ (To recruit people to the organization) อัตราค่าจ้างและเงินเดือนเป็นสิ่งจูงใจที่มีส่วนสัมพันธ์โดยตรงกับจำนวนผู้ที่จะมาสมัครปฏิบัติงาน เพราะหากองค์การใดเสนออัตราค่าจ้างและเงินเดือนสูงก็จะมีผู้สนใจไปสมัครทำงานมาก ทำให้องค์การนั้น ๆ สามารถเลือกสรรบุคคลที่มีคุณสมบัติเหมาะสมตามต้องการได้ อันเป็นช่องทางให้องค์การได้คนดี มีความรู้ความสามารถมาปฏิบัติงานในองค์การและช่วยทำให้ผลิตผลขององค์การมีคุณภาพสูงและมีปริมาณเพิ่มขึ้นเพราะผู้ปฏิบัติงานมีความรู้ มีฝีมือในการปฏิบัติงาน
2. เพื่อควบคุมต้นทุนค่าใช้จ่าย (To control pay roll costs) ผู้บริหารงานสามารถอาศัยอัตราค่าจ้างและเงินเดือน เป็นเครื่องมือในการควบคุมต้นทุนค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานขององค์การได้ เพราะการกำหนดอัตราค่าจ้างและเงินเดือนยึดถือหน้าที่ความรับผิดชอบและการประเมินผลการปฏิบัติงานเป็นเกณฑ์ โดยมีประเภทของงานและตารางเงินเดือนเป็นเครื่องประกอบการพิจารณา ดังนั้น การจ่ายค่าจ้างและเงินเดือนเลื่อนชั้นเลื่อนตำแหน่ง จึงต้องเป็นไปตามกฎเกณฑ์ที่กำหนดไว้ และนักบริหารสามารถใช้หลักเกณฑ์ดังกล่าวเป็นเครื่องมือในการควบคุมได้
3. เพื่อสร้างความพึงพอใจแก่ผู้ปฏิบัติงาน (To satisfy employees) การกำหนดอัตราค่าจ้างและเงินเดือนที่ยุติธรรมและเสมอภาค จะช่วยเสริมสร้างความพึงพอใจในการปฏิบัติงานแก่คนงาน สร้างขวัญและสามัคคีในหมู่คณะ ช่วยบรรเทาข้อขัดแย้งระหว่างนายจ้างกับลูกจ้าง ช่วยลดการปฏิบัติโดยไม่เต็มความรู้ ความสามารถและป้องกันการหยุดงานของคนงานได้ ดังนั้นจึงอาจกล่าวได้ว่า ความยุติธรรมและความเสมอภาคในการกำหนดค่าจ้างและเงินเดือนเป็นหัวใจในการสร้างความพอใจแก่ผู้ปฏิบัติงาน
4. เพื่อกระตุ้นเตือนให้คนงานปฏิบัติงานมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น (To motivate employees) ในการปฏิบัติงานนั้น ผู้ที่ต้องปฏิบัติงานจำเจอยู่นาน ๆ อาจเกิดความเบื่อหน่ายและล้าในงานได้ ดังนั้น การจูงใจผู้ปฏิบัติงานให้กระฉับกระเฉงและมีความสนุกสนานต่อการปฏิบัติงานจึงมีความสำคัญและจำเป็นมาก นอกจากการหมุนเวียนหน้าที่ในการปฏิบัติงานแล้ว การกำหนดอัตราค่าจ้างและเงินเดือนให้เหมาะสมกับงานก็มีส่วนสำคัญต่อการจูงใจให้ผู้ปฏิบัติงานมีกำลังใจรักงานและรู้สึกว่องไวในการทำงานได้เหมือนกัน